উপন্যাসের শেষ লাইনে
চাইনি আমি ঠাঁই ,
ভুলতে চেয়েও ভোলা যায়নি
শুধু তোমাতেই ফিরে যায়।
-
তার ঠোঁটে ছিলো বাসি স্বপ্ন,
দুই চোখে লেপ্টে ছিল গল্প।
স্পন্দন বন্ধ বুকে উৎসাহে,
রক্তের খরস্রোতা ছিলো শিরায়,
শেষ নিঃশ্বাস আসার আগের মত উদ্বেগ,
রাতের সূর্য আর দিনের জোছনা সাক্ষী ছিলো,
সেই প্রেম কথার।
তবে সেটা উপন্যাস হয়ে উঠতে পারে নি।-
দু লাইনে উপন্যাস লেখা কথাটা যতটাই অবিশ্বাস্য
তোমার আমার সম্পর্ক হওয়া ততটাই উপহাস্য-
জীবন যুদ্ধে হেরে গিয়ে মরে যাওয়াটা হলো ছোটো গল্প
আর হার না মেনে এগিয়ে চলার নাম উপন্যাস।-
//মন দরিয়ার সংকোচনে ভুরি ভুরি শব্দন্যাস
আত্মগোপন সুশোভিত আকাশ ছোঁয়া দীর্ঘশ্বাস //-
কোন সাধারন উপন্যাস নয়, তুমি আমার জীবনে মহাকাব্যের মতো
যা বারবার পড়লেও পুরোনো হয়না, প্রতি পাতায় থাকে অভিনবত্ব।-
২
সিহঁতৰ সৰু চহৰখনৰে আটাইতকৈ ভাল উচ্চ-মাধ্যমিকখনত পঢ়ে ৰংকুল।ক'বৰ কাৰণেহে ডেওমৰাৰ ভিতৰতে ভাল উচ্চ-মাধ্যমিক পিছে চহৰখনত সৰ্বমুঠ তিনিখনহে মাধ্যমিক আছে আৰু এখন মাথোঁ উচ্চতৰ মাধ্যমিক।
ৰংকুলৰ দেউতাকৰ মন তাক হাইস্কুলৰ ডেওনা পাৰ কৰাৰ পিছত ডাঙৰ চহৰত পঢুৱাবলৈ।গাঁৱতে পৈতৃক সম্পত্তি হিচাপে দেউতাকৰ ভালেখিনি মাটি আছে।টকাৰ নাটনি হ'লে তাৰে দুবিঘামান বন্ধকত দিব।প্ৰয়োজন হ'লে বিক্ৰীও কৰিব।ৰংকুল পঢ়া-শুনাতো ভাল।দেউতাকৰ বিশ্বাস ভালকৈ শিক্ষা-দীক্ষা ল'ব পাৰিলে সি অকল দেউতাকৰেই নহয় চহৰখনৰে নাম উজ্জ্বল কৰিব।ৰংকুলৰ মেধাশক্তি দেখি ডেওমৰাত নাই বুলিলেও যিকেইজন পঢ়া-শুনা কৰা বয়সিয়াল আছে,কেতিয়াবা ৰংকুলৰ খবৰ ল'বলৈ সিহঁতৰ ঘৰলৈকো আহে।তাক কিবা-কিবি কিতাপ দুখনমানো দি যায়।সেই মূহুৰ্তবোৰত দেউতাকৰ বুকুখন কিবা এটা বুজাব নোৱাৰা অনুভূতিয়ে হেঁচা মাৰি ধৰে।ঘৰৰ কোনেও নেদেখাকৈ বৈ অহা আনন্দৰ চকুপানী দুটোপাল মচি থয়।চহৰৰ এইহেন গণ্যমান্য ব্যক্তি ৰংকুলক দেখা কৰিব অহাটো কিবা সৰু কথা নেকি!দেউতাকে তাক কয়,"জান পোনাকন,তোৰ দেউতাৰে ভালকৈ এ,বি,চি,দি কেইটাও শিকিব নোৱাৰিলে,তই কিন্তু ডাঙৰ মানুহ হ'ব লাগিব।চহৰখনৰ মানুহে তোক চিনিব লাগিব।তোক মই পথাৰত হাল বাব নিদিওঁ।তই মাথোঁ ভালকৈ পঢ়ি ডাঙৰ মানুহ হ'ব লাগিব।বুজিলি?"
দেউতাকৰ এই মনোভাৱটোৱে ৰংকুলৰ এধানমানি বুকুখন ওফোন্দাই তোলে।দেউতাকটো যে সঁচাকৈয়ে ইমান ভাল।ঘৰুৱা কামৰ বাবে জোৰো নকৰে!-
আমাদের উপন্যাসটা "বিষবৃক্ষ" কেন হলো?
এটা তো "শেষের কবিতা" ও হতে পারতো!..
-